Seminarium obejmuje problematykę historii i poetyki przekładu artystycznego, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień asynchronii w procesie historycznoliterackim.
Punktem wyjścia do trzydniowej dyskusji będzie pytanie postawione przez Matthew Reynoldsa: „Jak uchwycić i przedstawić niezwykle złożoną historyczność przekładu literackiego z jej nakładającymi się warstwami czasu, fałdami i zapętleniami?” Kolejne spotkania seminaryjne zostaną poświęcone: (1) relacjom między historią literatury a historią przekładu literackiego (przedmiotowi i metodom prezentacji historycznej, miejscu i znaczeniu historiografii literackiej i przekładowej na mapie współczesnej humanistyki), (2) poetyce historycznej przekładu (znaczeniu przekładu jako jednostki procesu historycznoliterackiego, dynamice procesu historycznoliterackiego, problemom periodyzacji, modelom literatury oryginalnej i przekładowej, normom i konwencjom literatury źródłowej i docelowej, tradycji literackiej i przekładowej, serii przekładowej jako przedmiotowi dociekań historyczno-poetologicznych), (3) dialogom międzystylistycznym w modernistycznym przekładzie literackim i funkcjom przekładu w procesie historycznoliterackim. Rozważaniom o charakterze teoretyczno-metodologicznym towarzyszyć będą analizy modernistycznych i awangardowych przekładów poetyckich – w perspektywie poetyki historycznej.
Zagadnienia do przemyślenia dla uczestników seminarium:
W jaki sposób można byłoby napisać Historię przekładu literackiego w Polsce?
Czy literatura oryginalna i literatura przekładowa podlegają tym samym prawidłowościom procesu historycznoliterackiego? Proszę podać przykłady.
Na czym polega historycznoliteracka aktywność przekładu? Proszę podać przykłady.
Zalecane lektury:
Balbus Stanisław, Między stylami, Universitas, Kraków, wyd. 2, 1996 (rozdziały: Historycznoliteracka aktywność stylizacji, s. 53–71 i Intertekstualność a tradycja literacka, s. 72–96).
D’hulst Lieven, About the History of Translation Studies as a Discipline, w: The Routledge Handbook of Translation History, ed. Christopher Rundle, Routledge, New York 2022, s. 3–22.
Paloposki Outi, National Histories of Translation, w: The Routledge Handbook of Translation History, ed. Christopher Rundle, Routledge, New York 2022, s. 70–85.
Pym Anthony, Conceptual Tools in Translation History, w: The Routledge Handbook of Translation History, ed. Christopher Rundle, Routledge, New York 2022, s. 86–101.
Reynolds Matthew, Literatura w historii (i historia przekładów), przeł. Zofia Ziemann, „Przekładaniec” 2018, nr 36: Historia przekładu literackiego1, red. Magda Heydel i Zofia Ziemann, s. 7–24.
Rundle Christopher, Temporality, w: A History of Modern Translation Knowledge: Sources, Concepts, Effects, Ed. Lieven D’hulst and Yves Gambier, John Benjamins Publishing Company, Amsterdam 2018, s. 235–245.
Święch Jerzy, Przekład a problemy poetyki historycznej, w: Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, red. Henryk Markiewicz i Janusz Sławiński, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1976, s. 360–383.
Prof. Tamara Brzostowska-Tereszkiewicz – polonistka i anglistka, literaturoznawczyni, przekładoznawczyni, profesor Instytutu Badań Literackich PAN, stypendystka Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Autorka monografii Modernist Translation. An Eastern European Perspective. Models, Semantics, Functions (2016) i Ewolucje teorii. Biologizm w modernistycznym literaturoznawstwie rosyjskim (2011) oraz artykułów z historii literaturoznawstwa wschodnio-i środkowoeuropejskiego, historii myśli przekładoznawczej, komparatystyki literackiej i poetyki historycznej przekładu. Współredaktorka (razem z M. Rembowską-Płuciennik i B. Śniecikowską) monografii zbiorowych Understanding Misunderstanding. Vol. 1: Cross-Cultural Translation (2019) oraz Understanding Misunderstanding. Vol. 2: Artistic Practices (2019), Przekład i emocje (z P. Fastem) (2017), tematycznego numeru „Przekładów Literatur Słowiańskich” Modernizm w przekładzie (z L. Małczakiem) (2022) oraz tematycznego numeru „Przekładańca” Przekład eksperymentalny (z K. Bazarnik) (2022). Członkini zespołu redakcyjnego „Przekładańca”. Tłumaczka m.in. pism M.M. Bachtina, P.M. Miedwiediewa, I.I. Kanajewa, rosyjskich i zachodnioeuropejskich bachtinologów (Ja-Inny. Wokół Bachtina, red. nauk. D. Ulicka, T. 1 i 2, 2009), O.M. Freudenberg (Semantyka kultury, red. nauk. D. Ulicka, 2005) i J.S. Brunera (Kultura edukacji, 2006, wyd. 2: 2010). Współpracowniczka Centrum Badań Przekładoznawczych przy Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kontakt: tamara.brzostowska@ibl.waw.pl